0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Haberin Devamı

Rusya ile eski bir Sovyetler Birliği ülkesi olan Ukrayna’nın arası, 2010’lu yılların ortalarında, Kiev yönetiminin Avrupa Birliği (AB) ile yakınlaşması üzerine açıldı.

2013 yılında kendi desteklediği devlet başkanı ‘istenmeyen adam’ ilan edilince, Kırım’ı ilhak eden Rusya, son olarak da Rus nüfusunun yoğun olduğu Donbas bölgesi için harekete geçti. Tüm dünya, ABD ve Avrupa’nın misli tepki gösterdiği Rusya’nın hamlesine kilitlenmiş durumda. Peki bu noktaya nasıl gelindi? Bölgede, tarih boyunca hangi krizler, hangi savaşlar yaşandı? Ukrayna’nın bizim için önemi ne? Tarihçilerin bilgisi ışığında Ukrayna dosyası…

Ukrayna ve Rusya’nın ortak kökleri, 9. yüzyılda Vikingler tarafından kurulan bir Orta çağ imparatorluğu olan Kiev Knezliği’ne kadar uzanıyor. Bu devlet Belarus, Rusya ve Ukrayna’nın atası sayılıyor.

Ukrayna ve Rusya’nın ortak kökleri, 9. yüzyılda Vikingler tarafından kurulan bir Orta çağ imparatorluğu olan Kiev Knezliği’ne kadar uzanıyor. Bu devlet Belarus, Rusya ve Ukrayna’nın atası sayılıyor.

KAVİMLER GÖÇÜ VE MOĞOL İSTİLASI İLE DEĞİŞEN KADER…

M.Ö. 32.000 yılından beri yerleşim yeri olan bölge 9. yüzyılda Kiev Knezliği’ni tarih sahnesine çıkardı. Avrupa ile Asya arasında bir köprü niteliği de taşıyan bölgenin kaderi Kavimler Göçü ve ardından 13. yüzyıldaki Moğol istilası ile değişti. 

Haberin Devamı

FATİH FETHETTİ AMA YÖNETİMİ ‘GİRAYLAR’A VERDİ

Yaklaşık iki sima yıl boyunca Cengiz Han’ın torunları arasında paylaşılan ülke, 1477 yılında Fatih Sultan Mehmet’in “Karadeniz’i bir Osmanlı gölü haline getirin” talimatı sonrası, Gedik Ahmet Paşa tarafından fethedildi. O tarihten itibaren Osmanlı Devleti’ne bağlı ‘Kırım Hanlığı’ olarak yaşayan devletin yönetimi ise gene Cengiz Han’ın torunları olan ‘Giray Hanedanlığı’na bırakıldı. 1477 ile 1783 arasında tam 306 yıl boyunca Osmanlı egemenliğinde kalan bölge, bu zaman aralığında defalarca Osmanlı ile Rus İmparatorluğu arasında savaşlara sahne oldu.

Grafik: Harun Elibol

EN ÜNLÜ SAVAŞ: PRUT

Bölgenin kaderini değiştiren ve uzmanlarca, etkilerinin bugün bile sürdüğüne inanılan Prut Savaşı ise bunlardan en ünlü olanı. 

Şöyle ki Rus Çarı I. Petro’nun saldırgan politikasından nasibini meydan bölge, Rus birliklerinin Osmanlı topraklarına akınlar düzenlemesi üzerine zor durumda kalır. Bunun üzerine ise Osmanlı Padişahı Sultan III. Ahmed, Rus İmparatorluğuna 1710 yılında cenk ilan eder ve ordusunun başına da Sadrazamı Baltacı Mehmet Paşa’yı getirir. 120 bin benlik bir orduyla Tuna’yı geçerek Eflak’a giren Baltacı’ya, Karadeniz’de bölgeyi çembere meydan Osmanlı Donanması eşlik eder.

Haberin Devamı

Prut Zaferi, Osmanlı için aldatıcı bir zaferdir. Rusya barışı kabul edecektir ancak Osmanlı'nın çöküşü durdurulamayacaktır. Rusya sonunda istediğine kavuşacak ve 1783 yılında Kırım'ı topraklarına katacaktır. İlginçtir ABD'nin kuruluşu ile Rusya'nın Kırım'ı kendi topraklarına katması aynı yıldır.

Prof. Dr. Mahir Aydın

1711: PETRO ÇEMBERE ALININCA EŞİNDEN YARDIM İSTER

Osmanlı kuvvetleri, Kırım Ordusunun da desteği ile Rus birliklerini Prut Nehri kıyısında (Bugünkü Romanya topraklarında) Stanileşti kasabası yakınında çember içine alırlar.

Gözden Kaçmasın

Deli mi büyük müHaberi görüntüle

Sıkıştığını anlayan Rus Çarı Deli Petro, Moskova’ya hemen bir mektup yazar ve yardım ister. Mektubu meydan Çariçe I. Katerina da diplomasi araçlarını çalıştırarak Osmanlı’ya sulh teklifinde bulunur. Yanına tüm mücevherlerini meydan Katerina, bölgeye gelip Baltalı Mehmet Paşa ile görüşür.Hem Kırım Hanı’nın hem de İsveç Kralı’nın “Saldırıp Petro’yu ezip geçelim” demesine rağmen Yeniçerilerin olası isyanından da korkan ve ordunun durumuna güvenmeyen Baltacı Mehmed Paşa ‘direnir’ ve sulh anlaşması imzalanır. 

Haberin Devamı

SAVAŞ DÖNÜŞÜ SÖYLENTİLER BAŞLAR 

Deli Petro’nun vaatlerini yerine getirmemesi, sadrazama karşı İstanbul’da bir muhalefet grubunun oluşmasına yol açar ve izleyen yıllarda Baltacı hakkında pakt yapmak için buluştuğu Katerina ile ilgili doğru olmayan efsaneler yayılır.

Katerina'nın Baltacı'yla görüşmesine bir sürü altın, mücevher getirdiği ve verdiği doğrudur. Ancak aşk muhabbeti söz konusu değil. Onlarca insanın olduğu bir yerde zaten böyle bir şey mümkün olamaz

Prof. Dr. Mahir Aydın

1783 RUS İLHAKI: BÖLGE DAHA FAZLA ‘TUTULAMAZ’ 

Zayıflayan Osmanlı her geçen gün güçlenen Rusya karşısında daha fazla direnemez ve bölge 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından Rusların işgaline uğrar. Bir süre Rus yanlısı Şahin Giray tarafından yönetilen bölge, 1783’te II. Katerina’nın emriyle tamamen ilhak edilir ve o tarihten sonra Rusların olur. 

Kırım'ın kaybedilmesi Osmanlı'nın Büyük Tsunami'sidir. Kırım kaybedildikten sonra Osmanlı tarihinde çöküş başlar…

Prof. Dr. Mahir Aydın

BOLŞEVİK DEVRİMİ’NİN ARDINDAN GELEN BAĞIMSIZLIK

Haberin Devamı

1917 Rus Devrimi’nin ardından, Ukrayna Halk Cumhuriyeti kurulur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Ukrayna’nın garp kısmı Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ile birleşir ve tüm ülke Sovyetler Birliği’nin bir parçası olur. 

Rusya ve Ukrayna’nın tarihi ile kültürü iç içe geçmiş durumda. İki ülke de Ortodoks Hristiyan. Aynı zamanda Ukrayna, birçok Rus tarafından uluslarının ‘küçük kardeşi’ olarak görülüyor.

Rusya ve Ukrayna’nın tarihi ile kültürü iç içe geçmiş durumda. İki ülke de Ortodoks Hristiyan. Aynı zamanda Ukrayna, birçok Rus tarafından uluslarının ‘küçük kardeşi’ olarak görülüyor.

SSBC’NİN ARDINDAN YENİDEN BAĞIMSIZLIK

Ukrayna, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından 1991 yılında da yeniden bağımsızlığını kazanır ancak bugüne kadar süren ‘Avrupa- Rusya’ kavgasının arasında kalmayı sürdürür. Ukrayna tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla da bilinen İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahir Aydın da Rusya’nın tutumu ve bölgenin geleceğine ilişkin dikkat çeken tespitlerde bulundu. Bölgede Rusların bin yıllardır mevcut olmaya çalıştığını belirten Prof. Mahir Aydın “Rusya burada yüzlerce yıllık bir idealini gerçekleştirdi. Ruslar buradan vazgeçemez. Rusya için adeta Ukrayna bir soluk borusu” dedi.

Haberin Devamı

Putin, Ukrayna devleti fikrinin bir ‘kurgu’ olduğunu savunuyor. Putin’e göre, Ukrayna’nın devlet olması aslında Bolşevik devrimci önder Vladimir Lenin’in bir ‘icadı’. 

Putin, Ukrayna devleti fikrinin bir ‘kurgu’ olduğunu savunuyor. Putin’e göre, Ukrayna’nın devlet olması aslında Bolşevik devrimci önder Vladimir Lenin’in bir ‘icadı’. 

‘PUTİN ÇAĞIMIZIN PETRO’SU’

Rus tarihinde Karadeniz’e hâkim olmak için birçok Rus liderin ‘saldırgan’ siyaset yürüttüğünü hatırlatan Aydın “Rus tarihinde Üçüncü İvan, Dördüncü İvan, Birinci Petro, İkinci Katerina’yı görmüştük, çağdaş çağın Deli Petro’su da Putin oldu” tespitinde bulundu. Putin’in Çin ile Ukrayna konusunda anlaştığını belirten Aydın, “ABD bu bölgede son kozunu oynuyor bana göre. Rusya’yı çevrelemek için ikinci bir Yeşil Kuşak projesi düşüncesinde. Ancak Avrupa’nın iki kıta devleti olan Fransa ve Almanya’nın Rusya ile arası sanıldığı kadar fena değil. Sonuçta coğrafya belirliyor politikaları.”

“Üçüncü Dünya Savaşı başladı” yorumlarına da değinen Prof. Aydın “Akıllı olunursa başlamaz. Fakat bu bölgede başlayan gerilim başladığı yerde kalmaz. ABD askeri gücüne güveniyor ancak bir dünya savaşında askeri kuvvet sadece belirleyici olamıyor. Başka dengeler devreye girerse aka sıkıntı olur” dedi.

Modern Ukrayna Rusya tarafından, daha spesifik olarak ise Bolşevik, komünist Rusya tarafından yaratıldı. Bu süreç 1917 devriminden hemen sonra başladı. Lenin ve ortakları Ukrayna’nın devletleşmesini, kendi tarihi topraklarını bölerek, parçalayarak, Rusya ile ilgili özensiz davranarak yaptılar

Vladimir Putin

TÜRKİYE’NİN DURUMU

Türkiye’nin konumunu da yorumlayan Aydın, “Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin altını çizmek gerekir. Montrö boğazlardan fazla Karadeniz’i bir Barış Deniz’i yapan bir antlaşma. Politika bittiği zaman silahlar konuşur. Umarım siyaset üstün gelecek. Coğrafya avantajından ötürü Türkiye gene sanıyorum siyaset masasında yerini güçlü bir şekilde alacak” yorumunda bulundu. 

Gözden Kaçmasın

Ukrayna kararını açıklarken Putin Osmanlılar’a kadar uzandıHaberi görüntüle