Bütün siyasal sistemlerin dayandığı bir ekonomik model vardır. Bu siyasal sistemlerin en temel ayrışma noktası, iktisat idaresinin nasıl olacağına dairdir. İki büyük ideolojiden (Marksizm ve liberalizm) beslenerek ortaya çıkan klasik toplumsal demokrasinin ekonomik modeli, genel olarak Keynesçi iktisada dayansa da, bugün geldiğimiz yerde insan merkezli kalkınma etiğine dayanan yeni bir toplumsal demokrasi iktisat modeline de gereksinim duyduğumuz açıktır. Bu nedenle, artık toplumsal demokrasinin iktisat siyasetleri da salt Keynes’in “gerekirse çukur kazsınlar” çeşidi durgunlukları aşmayı önceleyen önermelerinden ibaret olamaz. Toplumsal demokrasi, yerleşik iktisadın merkezinde bulunmayan ve daha çok sola has olan “vicdan”a dayalı müdahaleleri, siyasetlerinin olmazsa olmazı olarak benimsemekte, temel desteklerinden biri olarak görmektedir. Bu nedenle dünyaya kurumsallaşmış dayanışma düzeneklerini armağan etmek de, tüm dışlanmış kümelere (kimi vakit oy kaybettirecek bile olsa) dayanak olmak da toplumsal demokrasi tarafından misyon kabul edilerek üstenilmiştir.
Ülkemizde de toplumsal demokrasiyi savunanlar birebir yükümlülüğü taşımaktadır. Bu yüzden, her hususa hak temelli yaklaşıp, vicdanı dışarıda bırakmayan karar süreçleri oluşturmalıdır. Örneğin; insanların lisanı, dini, etnik aidiyeti, derisinin rengi farklı olsa da bizim için bu farklılıklar sağ siyasetten farklı olarak fakat bir zenginlik olarak kabul edilmektedir. Üstelik bizim için bu farklılıklar, üstten bir lisanla “hoş gördüğümüz” değil tam da yaşamasını savunduğumuz farklılıklardır. Tekrar sağ siyaset için tüm ayrımlar bu kümelere yaklaşımlarını farklılaştırabilir. Bunun çok sayıda örneği siyasal tarihte mevcuttur. Lakin toplumsal demokrasi için bu türlü olmamıştır. Zira bizde temel ayrışma sınıf ve özgürlükler üzerinedir.
Türkiye’nin bugününe baktığımızda her ne kadar ideolojik yahut parti/lider destekleme üzerinden ayrışma öne çıksa da, bana nazaran geldiğimiz yer prestijiyle temel ayrışma fakirler ve başkaları üzerindendir. Tekrar mevzuya toplumsal demokrasi üzerinden bakacak olursak oy verdiği parti, etnik aidiyeti, lisanı, dini ne olursa olsun bizim için fakir yalnızca fakirdir. İnançlı bir fakirin içinde bulunduğu yoksulluk ile inançsız bir fakirin içinde bulunduğu yoksulluğu eş bedelde sorun olarak görmek ise toplumsal demokrasinin tabiatındandır.
Takvim prestijiyle artık Ramazan ayına girmiş bulunuyoruz. Bildiğiniz üzere Ramazan ayına toplumumuzun büyük kısmı özel ehemmiyet vermekte. Gündelik ömürden tutun ekonomik faaliyetlere kadar Ramazan ayının kattığı farklılıklar mevcut. Bu farklılıklardan en çok öne çıkanlardan biri de iftar sofraları. Anadolu’nun her karışında milyonlarca aile iftar sofraları kurmakta hatta bu sofralarda yakın etrafıyla ve gereksinim sahipleri ile ekmeğini bölüşmekte.
Bugünlerde her şeyde olduğu üzere ekmeği bölüşmek de eskisi üzere kolay olmayacak. Toplum, bu Ramazan ayına hiç olmadığı kadar fakirleşerek girdi. İçinde büyüyen dayanışma duygusu kadar sofrasındaki ekmek büyümüyor. Tersine küçülüyor. İçinde bulunduğumuz an prestijiyle ekonomik krizin iftar sofralarına tesirini anlamaya çalıştık. Bunun için bu hafta yaptığımız araştırmaya makul sorular ekledik. Gelin birlikte sonuçlarını inceleyelim;
Öncelikle hanelerin ne kadarında iftar sofrası kurulduğunu anlamaya çalıştık. Bunun için “evinizde Ramazan ayında iftar sofrası kuruluyor mu?” diye sorduk. Cevapları aşağıdaki üzere.
Gördüğünüz üzere iftar sofrası kurmak tüm partilerin tabanında yaygın bir kültür. Devamında bu yıl kurulacak iftar sofralarında geçen yıla nazaran bir zorlanma halinin olup olmadığını ve varsa da boyutunu anlamaya çalıştık. Bunun için de “Geçen yılki iftar sofrasını bu sene ekonomik olarak ne kadar rahat hazırlarsınız?” diye sorduk. Gelen karşılıklara baktığımızda tablonun düşündüğümüzden de vahim olduğunu görüyoruz. Birlikte inceleyelim.
İftar sofrası kuranların yalnızca yüzde 15,4’ü zorlanmadan birebir sofrayı kurabileceğini düşünmekte. Artık gelin bu zorluğun nedenini resmi sayılardan da faydalanarak birlikte inceleyelim. Öncelikle araştırmada yurttaşların iftar sofralarında neleri bulundurduğunu ölçtük. İftar sofralarında öne çıkan besinler aşağıdaki üzere.
Üstteki söz bulutunda bulunan her söz söyleniş sıklığına nazaran daha büyük yahut daha küçük yer almaktadır. Birçok tüketim kalemleri içinde en çok öne çıkanların çorba, hurma, ekmek, pide, zeytin, yoğurt üzere besin eserleri olduğunu anlamaktayız. Söylenme sıklığı düşük olan eserlere söz bulutunda görselliği bozmamak ismine yer verilmemiştir. Artık bir de iftar sofralarında bulunan bu besinlerin fiyatlarındaki değişimi TÜİK bilgileri üzerinden inceleyelim.
Gördüğünüz üzere bu yıl geçen yıla nazaran iftar sofraları çok daha değerliye kurulacak. Toplum, sofrada bulunan eserlerden zeytini yüzde 42, yoğurdu yüzde 51, tavuk etini yüzde 78, makarnayı %89 ve patatesi yüzde 152 daha değerliye almak zorunda kalacak. Özetle inancının gereğini yerine getirmekte zorlanacak.
Vatandaşın durumu böyleyken Erdoğan’dan bu hafta ne yememiz gerektiğine dair bir tavsiye geldi. Başta toplumsal medyada olmak üzere kamuoyu yapan birçok kişi tavsiye edilen karışımın maliyeti üzerinden itirazlarını paylaştı. Biz de mevzuya vatandaşın bakışını anlamak istedik ve o açıklamanın görüntüsünü izlettik.
Açıklamayı izlettikten sonra “Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın bu açıklamasını ne derece beğendiniz?” diye sorduk. Cevaplar aşağıdaki üzere.
Açıklamayı beğendiğini tabir edenlerin oranı MHP tabanında bile azınlıkta. Patatesi geçen yıla nazaran yüzde 152 daha değerliye alan bir topluma manda yoğurdu, medine hurması ve kestane balı üzerinden verilen tavsiyelerin rastgele bir karşılık bulmadığını da bir sefer daha teyit etmiş oluyoruz.
İktidarın gerçeklikten kopuk siyasetleri her geçen gün daha fazla fakirleşmeyi yaratıyor. Ülkede nitelikli meslek mensupları bile yoksulluk sonunun altında fiyatlara çalışmak zorunda kalıyor. Tüm bu aksiliklere karşı iktidar ve küçük ortağı cephesinde daha fazla bağırarak yapılan hamaset konuşmaları dışında bir tavır gelişmiyor. Giderek aşırılaşan bu sağ iktidar topluma daha fazla maliyet ödetiyor. Görünen o ki toplum da onlara bir siyasal maliyet çıkarıyor. Bu haftaki araştırmamızın sonuçlarına nazaran partilerin oy dağılımı toplumun ödediği maliyeti nasıl yansıttığını bir sefer daha gösteriyor.
Gördüğünüz üzere iktidarın her hafta dozunu artırdığı aşırılaşma ona bir şey katmadığı üzere ondan götürüyor. Buradan yola çıkarak çoka karşı makul olanı inat ve ısrarla savunmamız gerektiğini bir kere daha belirtmek istiyorum. Bize düşen onların ayrıştırmasına karşı daha fazla birleştirmek. Bize düşen hangi partiye oy verdiğine bakmaksızın fakirin iftar sofrasındaki ekmeğine dair güçlü bir çaba vermek. Zira toplumsal demokrasinin beşere odaklanan kalkınma anlayışı bize bunun bu türlü olması gerektiğini söylüyor.
News
