Türk maddelerine nazaran Fener Patrikhanesi’nin tabi olduğu Fatih Kaymakamlığı da vakit kaybetmeksizin Fener Patrikhanesi’nin ekümenik statüsünün olmadığını duyurdu.
Yirmi yıla yakın vakittir bu hususları araştıran biri olarak mevzuyu naçizane yazayım:
Türkiye’nin aksi taraftaki görüşüne karşın, Fener Patrikhanesi’nin internet sitesinde, resmi evraklarında, “ekümenik patrik” unvanı var. Manası, Fener Patriği’nin Ortodoks dünyasının önderi olması. Meğer ki gerçek durum farklı: Katolik dünyasında Papa’nın Katoliklerin önderi olmasına karşılık, Ortodoks dünyasında Fener Patriği, bu türlü bir yetkiye sahip değil: Fener Patriği, sayıları bazılarına nazaran 14, bazılarına nazaran 15 olan bağımsız Ortodoks kiliseleri içinde (Rus, Gürcü, Bulgar, Sırp Ortodoks kiliseleri gibi), “eşitler ortasında birinci” unvanına sahip. Yani, başkaları ona hürmet etse de Fener’in bu kiliselere karışma yetkisi yok. Ancak Fener, buna razı olmuyor ve Ortodoksların mutlak önderi olmak istiyor (daha geçen yıl Fener Patriği, kendisinin ana kilise, bütün Ortodoksların da kendisinin yavrusu olduğunu söylemişti).
TÜRKİYE’NİN POLİTİKASI
Günümüzdeyse bu mevzu, mutlaka, Türkiye’nin azınlık siyasetiyle yahut Rum cemaatinin haklarıyla ilişkili bir bahis değil (İstanbul’daki Rumların haklarıyla Fener Patriği’nin Bulgarların dini başkanı olması ortasında bağlantı olamayacağı ortadadır). Fener’in geniş yetkilere sahip olmasını isteyen ABD idaresidir. Çünkü 1940’ların ortalarından beri Doğu Avrupa’daki Ortodoks halkları tesir altına alma hedefiyle Kremlin idaresi, Moskova Patrikhanesi’ni desteklerken ABD de Fener Patrikhanesi’ni destekliyor. ABD, kendisine bağlı bir “ılımlı Ortodoksluk” yaratmak için Fener’i kullanıyor. Ölçülü Ortodoksluk demişken Fener Patriği Bartholomeos, ABD’nin ölçülü İslam projesinde kullandığı FETÖ elebaşı Fethullah Gülen’le de “dinler ortası diyalog” çerçevesinde bir ortaya gelmiş, FETÖ’nün yayın organlarında da görülen halde ortalarında sıkı bir dostluk oluşmuştu.
ABD DESTEKLİ
ABD tarafından desteklenen Fener patrikleri, gittikleri ülkelerin birçoklarında da devlet liderlerine has protokolle karşılanıyor. Doğu Avrupa ülkelerinin siyasetine ABD’nin siyasetlerine paralel formda müdahalede bulunuyorlar. Ama bununla da yetinmeyen ABD ve Fener, patrik seçiminde patriğin Türk vatandaşı olma kaidesinin kaldırılmasını istiyor. Fener’in İstanbul’daki Rum cemaatinin değil de 300 milyon Ortodoksun başkanı olduğu argüman edildiği için patriğin seçimine Türkiye’nin karışmaması isteniyor. Fener Patrikhanesi konusuna ABD şu anda bile bu kadar karışırken patriğin Türk vatandaşı olma kuralının kaldırılması halinde Türkiye topraklarında bulunan lakin Türkiye’nin hiçbir formda denetleyemediği bir yapı, yani, “devlet içinde devlet” ortaya çıkacaktır. Bu nedenle, bu unvanın keyfi biçimde kullanılmasına karşı çıkılmalıdır ve Fatih Kaymakamlığı’nın durumu çabucak açıklığa kavuşturması, çok isabetli olmuştur.
Fener Patrikhanesi’nin ve Ortodoksluğun geçmişini ve ekümeniklik konusu hakkında, Cumhuriyet Yayınları’ndan çıkan “Rusya – Batı Çatışmasında Fener Rum Patrikhanesi” isimli kitabımı tavsiye ederim:
https://www.cumhuriyetkitap.com.tr/rusya-bati-catismasinda-fener-rum-patrikhanesi
[email protected]
News
