Kimi tahlili memleketine dönmekte buluyor, kimi de tası tarağı toplayıp ailesiyle yaşamaya başlıyor. Kentlerde hayat gayreti veren milyonların bir kısmı artan kira ve konut fiyatları karşısında tutunmaya çalışırken bir kısmı da kentin çeperlerine göç etmek zorunda kalıyor, tıpkı E.T. ve M.A. üzere.
Medya dalında yönetici olarak çalışıyor E.T. Danışmanlık firması sahibi eşi ve oğullarıyla bu günlerde büyük bir çıkmazın içindeler. “Yedi yıldır oturduğumuz Yeni Levent’teki konutumuzu, kendi oturacağı gerekçesiyle boşaltmamızı istiyor konut sahibimiz. Bu muhitte 10 bin liranın altında kiralık daire yok, bu bizim bütçemizin çok üstünde” diyor. Tercih etmeseler de rotalarını Gültepe ve Gülbahar mahallelerine çeviriyorlar.
Kira artırımı kaygısıyla aylardır kendini yiyip bitirenlerden biri de kamu çalışanı M.A.
Ailesiyle Ataşehir’de yaşayan M.A., nisanda bin 300 lira olan kiralarının 2 bin 800 liraya çıktığını, yasal prosedürün epey üzerinde olan bu sayısı ödeyemeyeceklerini tabir ettiklerinde mesken sahiplerinin tehditlerine maruz kaldıklarını söylüyor. “Ne havuz istiyorum ne güvenlik. İstediğim sırf başımızı sokacağımız bir konut, nereye gideceğiz, bilmiyorum” diyor.
Konut krizinin nedenlerini ve doğuracağı sonuçları daha güzel anlamak için uzmanlarla görüştük. Birinci kelam Kent Bölge Plancılar Odası İstanbul Şube Lideri Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu’nda:
– İnşaat firmalarının yeni projeler üretmesine karşın çözülemeyen konut probleminin temelinde ne yatıyor?
Ülkemizde konut üretimi konusunda kamunun arz talep istikrarlarını gözetmemesi, kim için konut ürettiğinin farkında olmaması büyük sorun. Fakirlere ve üst gelir sınıfına hizmet ettiğini tabir eden TOKİ, neden orta sınıfı dikkate almıyor? Kaldı ki fakirler için üretilen konutlara erişebilecek kesim aslında orta sınıf Türkiye şartlarında.
YERİNDEN ETME PROJELERİ
Toplumsal konut kamunun elinde olur, belli nitelikleri taşıyan beşerler, çok küçük kiralarla bu konutlarda oturtulur. Tıpkı vakitte bu şahıslar istihdam edilir, bayanlar ekonomik hayata kazandırılır, çocukların eğitimi sağlanır. Lakin bizde bu model giderek yükselen, lüksleşen yapılara dönüşüyor. Örneğin Alibeyköy Yeşilpınar bölgesine yıllar evvel Vialand Tema Park diye bir şey kondu. Birinci açıldığında giriş fiyatı 50 lira olan bu cümbüş merkezine o bölgede yaşayan kimse çocuğunu götüremedi. Bu yapının etrafında inanılmaz projeler inşa edildi. Değerlenen bölgeye göz diken müteahhitler, kiracıları rahatsız etti ve konutlarından çıkardı.
– Bu dönüşüm merkezlerde ne üzere sonuçlara yol açacak?
Merkezler süratle gökdelenlerle, lüks konutlarla doluyor. Günün sonunda ne gecekonduda yaşayan ne orta sınıf o konutlarda yaşayabiliyor ne de o bölgenin ekonomik maliyetlerini karşılayabiliyor.
– Pekala bu durum kent içi göçü doğuruyor diyebilir miyiz?
Kentlerdeki tahliyelerin bir ayağını kentsel dönüşüm oluşturuyorsa, başka ayağını da bugün içinde bulunduğumuz ekonomik kriz oluşturuyor. Hem satılık hem kiralık konutlar açısından çok kıymetli hale gelen merkezler sırf alt gelir kümesini değil, orta sınıfı da kentlerin dışına itiyor. Böylelikle kent merkezleri varsılların gettolarına dönüşüyor. Hasebiyle kentlerin demografik haritası, sınıfsal coğrafyası değişim göstermeye başlıyor.
SEMTİN SAHİPLERİ GİDİYOR
Nişantaşı, Ulus, Kadıköy üzere bölgelerde yüksek gelirlilerin yaşadığı algısı var. Halbuki kentin bu semtleri vaktinde emekli ikramiyeleriyle alınmış meskenlerde yaşayanlarla dolu. Bir müddet sonra bu bölgeler için emekli maaşları yetmeyecek ve birçok kendine ilişkin meskenlerde yaşayamayacak. Münasebetiyle o beşerler şimdiye kadar korudukları alanlarını yabancılara teslim etmek zorunda kalacaklar.
Başakşehir, İkitelli, Esenyurt üzere mimari yapısıyla, alışveriş merkezleriyle farklı bir sınıf için yaratılmış semtler var. Herkes Katarlıları konuşuyor lakin daha çok mülk alıp, kiralayanlar İranlılar ve Türkiye’nin her yerindeler.
SINIF TEMELLİ SİYASET YÜKSELECEK
Ankara Üni. Sosyoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Melih Yeşilbağ’a nazaran AKP’li yıllarda konut bir yatırım aracı haline geldi ve mekânsal dönüşüm hızlandı. Beyoğlu’nda özgün kültürel dokunun tahrip edilerek kişiliksiz bir cümbüş kompleksine bıraktığını belirten Yeşilbağ, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Kent nüfusunun değerli bir kısmı okullardan, hastanelerden, yeşil alandan ve kentin sunduğu başka imkanlardan mahrum durumda. Merkezlerde yaşamayı tercih eden beyaz yakalıların da mekânsal dinamikler ve hayat pahalılığı sebebiyle göç etmek zorunda kalması, kendi sınıf pozisyonuna dair yanılsamalarını geride bırakarak sınıf gerçeğiyle yüzleşmesi ve sınıf temelli siyasetin tekrar güç kazanması için son derece uygun şartlar oluşturuyor.”
KONUT SATIŞLARI KRİZ DİNLEMİYOR
Mimar ve gayrimenkul danışmanı Nevra Yılmaz, gayrimenkulün dünyada ve Türkiye’de enflasyona karşı pahasını en uygun koruyan yatırım aracı olduğunu belirtiyor. Yılmaz, evvelki yıllara nazaran bugünkü satışların yüzde 60’ın üzerinde arttığını söz ederek “Aynı oranda fiyatlar da yükselmeye devam ediyor. Bunun yanında inşaat maliyetlerindeki artış yeni yapı oranını düşürdü. Yabancıya satışların artmasıyla da bilhassa İstanbul’da satılık yapı stoku azaldı. Bu sebeple bir apartmanda, tıpkı nitelikteki daireler bir ay ortayla yüzde 40 artışla satılıyor” dedi.
SEMTLER KABUK DEĞİŞTİRİYOR
– Feriköy Paşa Mahallesi Muhtarı Zeki Akgün: Son aylarda yüzde yüz üzerinde artış gösteren kiralar nedeniyle fakir ve fakirleşen kesim mahallemizden ayrılıyor. Gidenlerin yerine ise varlıklı İranlı bir geliyor.
– Meşrutiyet Mahallesi Muhtarı Mustafa Kemal Torun: Kiraların bir anda üç katına çıktığı mahallemizde mal sahiplerinin birden fazla kiracılarını konutlarından çıkartmak için direkt mahkemeye müracaat ediyorlar ancak bu kriz ortamında istedikleri kirayı iki ay alırlar, üçüncü ay biraz güç…
– Caferağa Mahallesi Muhtarı Zeynep Ayman: Son devirde kira paylaşma metotlarının yaygınlaştığı Moda’da ya birkaç kişi birleşip mesken tutuyor ya da oda kiralıyor. Yabancıların mülk edinmesiyle birlikte fiyatlar birkaç ayda mana veremediğimiz bir formda arttı. Bu süreç devam ederse semtimiz maalesef kabuk değiştirecek.
News
