Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şerife Yücesoy Özkan, her 44 çocuktan birinin otizm spektrum bozukluğu tanısı aldığını belirterek, “Tüm ırk, etnik köken ve sosyo-ekonomik seviyelerde görülen otizm spektrum bozukluğu, erkeklerde bayanlara oranla 4,2 kat daha yaygındır” dedi.
Nisan Ayı’nın tüm dünyada otizm farkındalık ayı olarak kabul edildiğini ve bu farkındalığı artırmak için çeşitli etkinlikler gerçekleştirildiğini belirten Prof. Dr. Yücesoy Özkan, “Otizm spektrum bozukluğu, toplumsal bağlantı ve etkileşim hünerlerinde yetersizlik, hudutlu ve yineleyici davranış, ilgi ve aktiflik örüntüleriyle karakterize nöro-gelişimsel bir bozukluktur. Otizm spektrum bozukluğunun yaygınlığı dünyada giderek artış göstermektedir. Aktüel bilgilere nazaran her 44 çocuktan biri otizm spektrum bozukluğu tanısı almaktadır. Tüm ırk, etnik köken ve sosyo-ekonomik seviyelerde görülen otizm spektrum bozukluğu, erkeklerde bayanlara oranla 4,2 kat daha yaygındır. Teşhis alan çocukların yüzde 35’inde otizm spektrum bozukluğu teşhisine zihinsel yetersizlik tanısı da eşlik etmektedir. Görüldüğü üzere bu yaygınlık oranları otizm spektrum bozukluğu olan bireylere sunulacak tesirli terapi ve eğitim hizmetlerinin ehemmiyetini daha da artırmaktadır” diye konuştu.
“DAVRANIŞLAR ŞEKİLLENEBİLİR, DEĞİŞTİRİLEBİLİR”
Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere sunulacak tesirli uygulamaların başında uygulamalı davranış tahliline (UDA) dayalı öğretim yol ve tekniklerinin geldiğini belirten Prof. Dr. Yücesoy-Özkan, UDA’nın bireylerin toplumsal olarak kıymetli davranışlarını geliştirmek maksadıyla davranışçı kuramın öğrenme unsurlarını kullanan bir disiplin olduğunu söyledi. 1900’lü yılların başında Rus bilim adamı Ivan Pavlov’un Klasik Koşulama Kuramı ile başladığını, 1930’lu yıllarda Dr. Frederic Skinner’ın Edinimsel Koşulama Kuramı çalışmalarıyla günümüzdeki çağdaş halini aldığını belirtti. Uygulamalı davranış tahlili sayesinde davranış öncesinde ve davranış sonrasında gerçekleşen değişkenleri belirleyip, gerekirse bu değişkenlerde değişiklik yaparak davranışların şekillendirilebileceği ya da değiştirilebileceğinin varsayıldığını kaydeden Prof. Dr. Yücesoy-Özkan şöyle devam etti:
“Davranış değişikliği için ipucu, form verme, pekiştirme, model olma ve ceza üzere öğrenme unsurları kullanılarak geliştirilmiş pek çok öğrenme sistem ve tekniği kelam hususudur. Uygulamalı davranış tahlili ile bireylere yeni davranışlar kazandırmak, bireylerin uygun davranışlarını arttırmak ya da onların uygun olmayan davranışlarını azaltmak mümkündür. Bu nedenle yetersizliği olan çocuklara öğretim yapmak üzere özel eğitim öğretmenleri tarafından sıklıkla kullanılır. Lakin bu demek değildir ki, sırf özel eğitim öğretmenleri tarafından kullanılır. Okul öncesinden yükseköğrenime kadar eğitimin her alanında kullanılabileceği üzere tertip ve iş idaresi, ceza hukuku ve husus bağımlılığı üzere hayatın her alanında ya da farklı disiplin alanlarında da kullanmak mümkündür.”
Davranış Tahlili Geliştirme Derneği’nin uygulamalı davranış tahlilini yaygınlaştırmak ve anlatmak için çeşitli çalışmalar yürüttüğünü belirten Prof. Dr. Yücesoy-Özkan, bu çerçevede kendisinin de ‘Bana Aferin De!‘ başlıklı bir podcast serisi hazırladığını, sesli yayınların ESOGÜ tarafından desteklenerek ESOGÜ’nün resmi toplumsal medya hesaplarından yayınlanacağını kelamlarına ekledi.
News
