İsmailağa’daki 6 yaşındaki kız çocuğuna yönelik cinsel istismar skandalı tartışılırken, çocuk yaşta evlilikleri legalleştiren fıkıh yorumları Diyanet’in hazırladığı İslam Ansiklopedisi’nden çıktı.
Söz konusu ansiklopedide, “velinin, iyiyi kötüyü ve doğruyu yanlışı ayıracak durumda bile olmayan küçükleri, isteğini almada n nikahlayabileceği” istikametindeki klasik fıkıh görüşü, “fıkıh âlimlerinin büyük çoğunluğu”nun görüşü olarak aktarıldı. İlahiyatçı Prof. Dr. İsrafil Balcı, “Bu, çocuk evliliğinin meşrulaştırıldığının teorik olarak kabul edildiği manasına geliyor. Diyanet, doruktan tırnağa klasik fıkıhın baskısı ve gölgesi ile rivayetlerin esiri altında” reaksiyonunu gösterdi.
İsmailağa kontaklı Hiranur Vakfı’nın kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel’in, kızı H.K.G.’yi 6 yaşında evlendirdiği ve cinsel istismara uğramasına sessiz kaldığının ortaya çıkmasının akabinde yasadışı olarak varlıklarını sürdüren tarikat ve cemaatlerin evliliğe bakışı da yine gündeme geldi. Kanunlara nazaran evlilik yaşı 18. Fakat tarikat ve cemaatler, evlilik yaşında kanunlara değil, “ergenlik periyoduna girilmesine” bakıyor. Bu da çocuk evliliklerinin önünü açıyor. Ergenliğe giriş yaşına bakılmasıyla evlilik yaşı kız çocuklarında 9, erkek çocuklarında 12 yaşa kadar düşebiliyor. Ergenlik dışındaki “veli rızası” kavramı ise bu yaşın daha da düşmesine neden oluyor. İslam tarihinde kimi isimlerin, “çocukların velisinin, çocuklarının iyiyi ve kötüyü, doğruyu ve yanlışı ayırabilecek yaşa gelmeden bile evlendirebileceğini” savunduğu biliniyor.
“NİKAHLAYABİLİR”
Bu durumun Türkiye Diyanet Vakfı’nın İslam Ansiklopedisi’nde de yer bulması ise dikkat çekti. Ansiklopedi’nin “nikah” başlığındaki “ehliyet ve veli” alt başlığında, velinin diğerini evlendirme yetkisine sahip olduğu belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Fıkıh âlimlerinin büyük çoğunluğu, velinin velâyeti altındaki, mümeyyiz (iyiyi kötüyü, doğruyu yanlışı ayıracak durumda olmak) olsun olmasın küçüğü onun faydasına olmak koşuluyla isteğini almaksızın nikâhlayabileceğini ileri sürmüş lakin fiilen evlilik hayatı başlatılamayacağından bulûğ çağına ulaşıncaya kadar kendi ailesinin yanında kalacağını belirtmiştir.”
“TEORİDE KABUL EDİYORLAR”
İlahiyatçı Prof. Dr. İsrafil Balcı ise bu görüşün Diyanet’in yayınında yer almasına reaksiyon gösterdi. “Diyanet, bu yorumla klasik alimler dediği fıkıhçıların görüşleri üzerinden tıpkı kanıyı savunmuş oluyor” diyen Balcı, şunları kaydetti:
“Bu, çocuk evliliğinin meşrulaştırıldığının da teorik olarak kabul edildiği manasına geliyor. Klasik fıkıhcılar her ne kadar ‘buluğ’ diyerek kız çocuklarının evlilik yaşını 9’a kadar indirmiş olsalar da teorik olarak ‘çocuk doğduğu andan itibaren nikahlanabilir’ biçiminde bir anlayışı benimsemişlerdir. Hakikaten günümüzde cemaatçi/tarikatçı çevreler bu hezeyanları dillendiriyor. Keşke Diyanet bu görüşü dolaylı olarak yasal görmek yerine bunun eski bir Arap örfü olduğunu, fıkıhçıların bu örfü yasallaştırdığını, bu türlü bir anlayışın kabul edilemeyeceğini, nikah için reşit olma yaşının beklenmesi gerektiğini vurgulasaydı. Bunun yerine klasik fıkıhın görüşüne kapı açık tutulmuş oluyor. Zira Diyanet, zirveden tırnağa klasik fıkıhın baskısı ve gölgesi ile rivayetlerin esiri altında. Cemaat ve tarikatların din zannettiği aslında büyük oranda klasik fakihlerin dayattığı rivayet eksenli yorumlardır. Bunlarla hesaplaşılmadığı takdirde bu tablolarla daha çok karşılaşırız.”
Balcı, “Her ne kadar klasik fıkıh mevzuyu bu türlü yorumlamışsa da Kuran’ın belirlediği kriter nikah çağıdır. Nikah çağı da reşit olma kriterine dayalıdır. Bu prestijle uygar hukukun da belirlediği reşit olma yaşı temel alınmalı” diye konuştu.
News
