Dr. Öğr. Üyesi Işık Odaman Al, her çocukta farklı belirtilerle ortaya çıkan anemiye ait yaptığı açıklamada, alyuvarlarımızda bulunan ve dokulara oksijen taşımakla misyonlu olan hemoglobinin, yaşa ve cinsiyete nazaran belirlenen bedelin altında olması durumuna anemi denildiğini anımsattı.
Türkiye’de ve tüm dünyada demir eksikliği anemisinin en sık görülen kansızlık çeşidi olduğunu belirten Al, şunları kaydetti:
“Okul öncesi devirde çocukların yaklaşık yarısında, okul çağındaki çocukların ise 3’te 1’inde görülmektedir. En sık görüldüğü yaşlar ise 6 ay-24 ay ortası ve ergenlik periyodundaki çocuklardır. Ülkemizde sık görülen öbür bir kansızlık tipi ise Akdeniz anemisi taşıyıcılığıdır. Görülme sıklığı ülkemizde ortalama yüzde 2 civarında olup, Akdeniz ve Trakya bölgelerinde yüzde 15’lere kadar çıkmaktadır.
– Çocuklarda aneminin belirtileri çocuğun yaşına, aneminin derecesine ve gelişim suratına nazaran farklılık gösterir. Küçük çocuklarda iştahsızlık, büyüme gelişme geriliği, tartı alamama, nöromotor gelişme geriliği, ağlarken morarma formunda olan katılma nöbetleri görülebilirken daha büyük çocuklarda halsizlik, çabuk yorulma, baş dönmesi, solukluk, okul muvaffakiyetinde azalma, dikkat dağınıklığı, saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma üzere belirtilerle karşımıza çıkabilir.”
Dr. Öğr. Üyesi Al, aneminin altında 3 temel nedenin olduğuna işaret ederek, tüm kan elemanları üzere alyuvarların da kemik iliğinde üretildiğini, çeşitli nedenlerle üretimin azalmış olmasının aneminin en sık nedeni olduğunu, ikinci nedenin kemik iliğinde kâfi üretim olurken alyuvarların ömür müddetinin kısalması ve dolanımda çabuk parçalanması, üçüncü nedenin ise kan kaybına bağlı görülen anemi olduğunu bildirdi.
Üretimin azalması sonucu görülen kansızlığın nedenlerinin de birbirinden farklı olduğunu aktaran Al, “En sık neden besinsel eksikliklere bağlı olarak gördüğümüz demir eksikliği anemisi, B12 ve folik asit eksikliğine bağlı anemidir. Besinsel eksikliklerin yanında kan üretiminin azalmasının bir öbür nedeni de karaciğer, böbrek ya da romatizmal hastalıklar üzere kronik hastalıkları olan çocuklarda görülen kansızlıktır. Bu çocuklarda mevcut olan kronik inflamasyon kan üretimini baskılar. Kan üretiminin azaldığı öbür ender görülen neden ise, doğumsal ya da sonradan kazanılan nedenler ile kemik iliğinin yetersiz çalışması ve gerekli ölçüde kan üretememesidir. Bu durum kemik iliği yetersizlikleri ve aplastik anemi olarak isimlendirilmektedir” tabirlerini kullandı.
“HAMİLELİKTE ANNELERE KÂFİ DEMİR VE VİTAMİN DAYANAĞI SAĞLANMALI”
Dr. Öğr. Üyesi Işık Odaman Al, anemi gelişimini önlemek için yapılması gerekenlere ait şunları kaydetti:
“Öncelikle hamilelikte annelere kâfi demir ve vitamin takviyesi sağlanmalıdır. Erken ya da düşük doğum yükünde doğan bebeklere birinci aydan başlamak üzere, vaktinde doğan bebeklere ise 4. aydan itibaren en az 1 yaşına kadar hami demir dayanağını vermeliyiz. Ek besinlerin başlanması ile demirden varlıklı olan kırmızı et, karaciğer, dalak, balık, yumurta, kuru baklagiller, üzüm pekmezi, koyu yeşil yapraklı besinlerden varlıklı beslenme özendirilmelidir.
– İnek sütü demir emilimini engellediği ve bağırsaklardan küçük kanamalar yoluyla kan kaybına neden olabildiği için 1 yaşından evvel verilmemeli, 1 yaşından sonra ise günde 2 bardağı geçmeyecek halde verilmelidir. Demir emilimini azaltan çay-kahve üzere içeceklerden uzak durulmalıdır. Ergenlik periyodundaki kız çocuklarının kanama periyodları takip edilmeli, uzun süren ve fazla ölçüde olan kanamalar tetkik edilmelidir. Akdeniz anemisi taşıyıcısı olan bireylerin evlenme devrinde eşlerinin de Akdeniz anemisi istikametinden taranması ve farkındalığın artması kıymetlidir.“
Hastalığın tedavisine de değinen Dr. Öğr. Üyesi Al, demir eksikliği ya da B12 eksikliği üzere besinsel eksiklikler mevcut ise tedavinin bu vitamin ve elementlerin yerine konulması ile olduğunu aktardı.
Al, demir eksikliğinde çocuğun kilosuna nazaran hesaplanan demir ölçüsünün damla, şurup ya da tablet formlarında olmak üzere günde 2 doz halinde reçete edildiğini, emilimin kâfi olması için yemekten 1-2 saat sonra aç karna ve demir emilimini artırdığını bildikleri C vitamini içeren taze sıkılmış portakal suyu ile verilebileceğini bildirdi.
Hemoglobin düzeyinin istenilen seviyeye ulaşmasından sonra tedavinin daha düşük dozda olmak üzere 3 aya tamamlandığını anlatan Al, şunları kaydetti:
“Dişleri siyaha boyama, dışkı renginde yoğunlaşma, karın ağrısı, bulantı, kabızlık, ishal üzere yan tesirler nedeniyle kullanımda zorluklar yaşanabilir. Dişlerde boyanma geçicidir lakin önlemek maksadıyla ilacın dişlerle temasını azaltacak halde verilmesi ya da akabinde su içerilmesi yararlı olabilir.
– Bulantı, karın ağrısı nedeniyle ilacın kullanılamaması halinde kesinlikle doktora başvurulması gerekir. Bu türlü durumlarda farklı demir preparatlarına geçilmesi şikâyetleri azaltabilir. Bulantı, karın ağrısı nedeniyle ilacın kullanılamaması halinde kesinlikle doktora başvurulması gerekir. Bu türlü durumlarda da farklı demir preparatlarına geçilmesi şikayetleri azaltabilir.
– Ağızdan tedaviye ahengin mümkün olmadığı, demir tedavisine istenilen karşılığın alınamadığı durumlarda ya da demir emiliminin kâfi olmadığı kronik bağırsak hastalıklarında damar içi demir tedavisine geçilebilir. Anemisi olan çocukların beslenmeleri düzenlenmeli, verilen tedavi uygun biçimde kullanılmalı ve hekim denetimleri tertipli olarak yapılmalıdır.”
News
