Süratli yemek yemek farkında olmadan birçok insanın yaptığı fakat başta sindirim sıhhati olmak üzere genel sağlık açısından sakıncalı bir alışkanlık.
Obezite yarattığı ve yaratabileceği sağlık meseleleri nedeniyle bugün dünyadaki en değerli sağlık meselelerinin başında geldiğini hatırlatan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Akif Öztürk, 2020 yılında yapılan bilimsel bir çalışmada süratli yemek yiyenlerin yavaş yiyenlere oranla doymak için daha çok besin tükettiklerini ortaya çıkardığını söyledi.
Hollandalı bilim insanları tarafından 60 istekli üzerinde yapılan ve 2020 yılında sonuçları ‘American Jounal of Clinical Nutrition’ mecmuasında yayınlanan çalışmaya nazaran; yeme suratı ne kadar azalır, çiğneme ne kadar uzarsa doyma hissi de bir o kadar az besinle sağlanabiliyor.
Öztürk, yalnızca bu çalışmaya nazaran bu türlü bir genelleme yapmak gerçek olmasa da bu ve benzeri çalışmalar bu tezi doğruladığını belirterek kelamlarına şöyle devam etti:
“Hızlı yemek yiyenlerde daha fazla ölçüde besin alımı daha fazla kalori alımı demektir. Bu durum da aslında obezite için önemli bir risk faktörü oluşturur. Sonuçta obezite alınan kalori ve harcanan kalori ortasındaki dengesizlikten kaynaklanmaktadır.”
SÜRATLİ YEMEK OBEZİTE RİSKİNİ GETİRİYOR
Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürk’ün verdiği bilgiye nazaran süratli yemek yiyen beşerler, yavaş yiyenlere oranla daha fazla obezite riskine sahipler. Çalışmanın daha net anlaşılabilmesi için iki değerli kavramı bilmek gerektiğini söyleyen Uzm. Dr. Öztürk, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bunlardan biri (ADM) Ağız içi duyusal maruziyet, yani lisan üzerindeki reseptörler vasıtası ile algılanan duyu hissi de diyebiliriz. ADM, çiğneme müddeti uzadıkça ya da katı halli yiyecekler ile daha yüksek seviyede olurken, sıvı ya da püre biçiminde yiyecekler ile ve çiğneme mühleti azaldıkça azalmaktadır. Başka kavram ise isminden da anlaşılacağı üzere (YH) Yeme Suratı kavramlarıdır.”
Çalışmada temelde 4 tane küme ve bir de denetim kümesinin bulunduğunu lisana getiren Uzm. Dr. M. Akif Öztürk, “Gönüllüler yeme biçimleri farklı olacak halde kümelere ayrılarak gözlemlenmiş. Her bir kümede yer alan gönüllüler aralıklı olarak doyum anketlerine tabi tutulup tıpkı vakitte beslenmelerinin birinci dakikalarında ve beslenme sonunda gönüllülerin kan örnekleri alınarak kanda glikoz, insülin ghrelin ve pankreatik peptid hormon seviyeleri tespit edilmiş” dedi.
KATI YİYECEKLER TOK TUTUYOR
Çalışmanın bir öteki sonucunun da yenilen yemek püre gibisi çiğneme gerektirmeden süratlice yiyebilecek bir yemek olmadığında ağız içi duyusal maruziyet arttığından daha az besin unsuru ile doymanın da mümkün olduğunun tespit edilmesi olduğunu söyleyen Uzm. Dr. M. Akif Öztürk, bu açıdan bakıldığında günlük yaşantıda zarurî olmayana hallerin dışında püre üzere süratle yutulan yiyeceklerin çok fazla tercih edilememesi gerektiğini de kelamlarına ekledi.
SÜRATLİ YEMEK ÇABUK ACIKTIRIYOR
Araştırma kümesinde gözlemlenen bir başka parametrenin de süratli yemek ve doygunluk ortasında bir temas olduğunu lisana getiren Dr. Öztürk, diye konuştu.
HER LOKMA EN AZ 15 SANİYE ÇİĞNENMELİ
Daha yavaş yemek yemenin tokluk hormonu düzeylerini artırabileceği, daha çabuk tok hissetmeye yardımcı olabileceği ayrıyeten kalori alımını azaltabileceği ikazlarında bulunan Öztürk, süratli yemek yeme davranışını değiştirmenin mümkün olduğunu da söyledi.
Öncelikle bu hususta belirli bir farkındalığın oluşması için hususun değerinin vurgulanması ve eğitimler verilmesi gerektiğine işaret eden Uzm. Dr. Öztürk, “Sindirimi kolay olan, çiğnemeden yutulabilen kolay besinler ile beslenme yerine daha kompleks, sindirimi ve emilimi daha yavaş daha sağlıklı besinlerle beslenme tercih edilmelidir. Bu bahiste bilhassa hangi besinler bizler için daha uygun ise tabip ya da diyetisyen tarafından dayanak alınarak bu tarafta beslenme düzenlemeleri yapılabilir. Bunun yanında çiğneme mühletinin lokma başına en az 15 saniye olacak halde ayarlanmasını öneririm” diyerek kelamlarına devam etti.
EVVEL YAPILANLARA NAZARAN DAHA KAPSAMLI BİR ÇALIŞMA
Daha evvel Japonya’da bu çalışmayı dayanaklar bir emsal çalışma yapıldığını fakat Hollandalı bilim insanlarının yaptığı bu son çalışmanın farkının besin alımının çeşitli evrelerinde bilhassa de birinci dakikalarında insülin düzeylerinin de ölçülmüş olması olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Öztürk, bu çalışmanın ayrıyeten öteki çalışmalara nazaran hastaların seçimi ve sonucu etkileyebilecek kuralların optimizasyonu açısından daha kapsamlı olduğunun da altını çizdi.
Yalnızca bu çalışmaya nazaran bu türlü bir genelleme yapmanın gerçek olmasa da bu ve emsal çalışmaların bu tezi doğruladığına işaret eden Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürk, ayrıyeten şunları da ekledi:
“Hızlı yemek yiyenlerde daha fazla ölçüde besin alımı daha fazla kalori alımı demektir. Bu durum da aslında obezite için önemli bir risk faktörü oluşturur. Sonuçta obezite alınan kalori ve harcanan kalori ortasındaki dengesizlikten kaynaklanmaktadır. Yalnızca yavaş yiyerek kilo vermek tek başına tabi ki kâfi olmayacaktır. Sonuçta burada yalnızca kalori alımının sonlandırılması değil tıpkı vakitte şahıslar için harcanan kalorinin de belli bir seviyede olması ile optimal kilo denetimi sağlanabilir. Lakin şunu çok rahatlıkla söyleyebiliriz ki yavaş yeme ile daha az ölçüde besine muhtaçlık duymanın yanında, denetim edilebilir bir yeme davranışı oluşturarak sağlıklı beslenme yolunda bir başlangıç noktası oluşturabiliriz.”
“Çalışmaya nazaran süratli yemek yiyenlerde yavaş yemek yiyenlere nazaran insülin salınımı yemeğin birinci dakikalarında ve sonunda daha az ölçüde olmakta” diyen Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürk, şu bilgileri de verdi:
“Bu durum da bilhassa şeker hastalarını düşünecek olursak insülin üzere kilit kıymete sahip bir hormondan daha az yararlanma manasına gelir.”
News
