Dünya genelinde Covid-19 salgınının tesirlerinin azalmasıyla rahat bir nefes alan global ticaret, Rusya-Ukrayna savaşıyla yine kaygıların odağına yerleşti.
Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaş, iki ülkenin birçok ham unsurda kıymetli üretici olması sebebiyle global tedarik zincirini tehdit etmeye başladı. Savaş, buğdaydan doğal gaza birçok ham hususun fiyatında dalgalanmaya neden olurken, ikame edilmesi daha güç olan neon gazı ve paladyum üzere eserlerde tedarik problemi yaşanabileceği kaygısı arttı.
NEON GAZI UKRAYNA’DA PALADYUM RUSYA’DA ÜRETİLİYOR
Neon gazının yaklaşık yüzde 90’ı Ukrayna’da üretiliyor, paladyumun da yüzde 40’a yakın bir kısmı Rusya’da bulunuyor.
Rusya-Ukrayna savaşıyla bu hususların ticareti sekteye uğrarken, kelam konusu durumun global ekonomiyi olumsuz etkilemesinden telaş ediliyor.
NEON GAZINDA YENİ TEDARİKÇİ KOLAY GÖRÜNMÜYOR
Çelik üretiminin yan eseri olarak elde edilen neon gazının, küçük ölçülerde elde edilebilmesi nedeniyle yalnızca kimi eski ve büyük demir çelik fabrikalarında üretimi sağlanabiliyor.
Ukrayna’nın neon gazı arzı devam eden savaşla birlikte problemli bir periyoda girerken, dünya genelinde Rusya’ya uygulanan yaptırımların paladyumda arz açığına sebep olma ihtimali de bulunuyor.
Her iki unsur; endüstriyel üretimin değerli noktalarında devreye giriyor. En değerli kullanım alanı ise yarı iletken çiplerin üretimi olarak dikkati çekiyor.
Neon gazı, çip üretimindeki silikon katman üzerine yansıtılan lazer ışıklarını beslemekte kullanılırken, paladyum, çip üretiminin son evrelerinde devreye giriyor.
Analistler, Ukrayna’da neon gazı üreten kimi büyük şirketlerin savaş nedeniyle üretimi durdurmak zorunda kaldığını belirterek, tekrar üretimin başlangıç tarihinin ise bilinmediğini söz etti.
Artan fiyatların global ekonomiyi olumsuz etkilemesi ve enflasyon baskısını artırmasının yanı sıra bu ham unsurların ikamesinin zorluğuna da dikkati çeken analistler, yeni tedarikçilerin ortaya çıkabilmesi için gereğince vakit olmadığını kaydetti.
SAVAŞIN UZAMASI HALİNDE DÜŞÜNCELER ARTABİLİR
Analistler, değişen teknolojiyle birlikte üretilen eserlerde yarı iletken çiplerin ağır halde kullanıldığını belirterek, yarı iletken çiplerin tedarik arzındaki aksamaların cep telefonlarından kameralara, elektrikli otomobillerden beyaz eşyaya kadar birçok eserin imalatını olumsuz etkileyebileceğini vurguladı.
Kovid-19 salgınında tedarik zincirinde yaşanan kırılmalar sonrası üreticilerin stoklama anlayışında kıymetli değişiklikler meydana geldiğini tabir eden analistler, neon gazı ve paladyum stoklarının şimdilik kâfi seviyede olduğunu lakin savaşın 6 aydan fazla uzaması halinde tedarik zincirinde değerli kırılmalar yaşanabileceğini kaydetti.
Tedarik zincirindeki kırılmaların domino tesiri biçiminde üretim sistemlerindeki birçok faktörü arka arda etkilediğini belirten analistler, bu durumun halihazırda dünya genelinde yüksek seyreden enflasyonu daha da besleyebileceğini söyledi.
Analistler, gitgide yaygınlaşan kullanım alanıyla neon gazının fiyatlarında oynaklığın artabileceğini, paladyumda ise Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sonrası değerli bir yükseliş kaydedildiğini bildirdi.
News
