Mehmet Ayhan’ın ‘Köye hasret’ başlıklı yazısı şöyle:
“(Gönen Köy Enstitüsüne yeni kaydolmuştuk. Birinci günlerde arkadaşlar köye dönmeyi düşünüyorlardı. Ben de özlüyordum fakat okulu asla terk edemezdim. )
Yaşam Sevincimizi Besleyen Kültür, Yerelden Evrensele…
Yetiştiğin kültür, senin bir parçandır. Ondan kopamazsın, hasret duyarsın. Bu gerçeklik koylerde daha barizdir. Kozmik kültürü görüp benimsedikçe özgürleşir, mevzuya eleştirel gözle yaklaşır, gelişmeye acık tavır gösterirsin. O orta, kültür öğelerinin fonksiyonelliğini de kıymetlendirir, güzelleştirilmesine katkıda bulunmaya çalışırsın.
Kültür, kişiliğimizin yapı taşı, toplumun yapı harcıdır. Hayat uzunluğu tesirini duyumsarsın, duygulanırsın. Kendi kültürünü yaşamayan, üniversal kültürü değerlendirip algılayamaz.
Köyümüzden kopmuş olmak, arkadaşlarımızda sıla hasreti yaratmıştı. Hüzünlüydük. Kimi ağabeylerin hinliği fiyat, bu hasretlerimizi kaşıyarak bizi ağlatırlardı. Vakitle alışacaktık ancak köydeki o hoşluklar, burnumuzda tütüyor, gözümüzün önünden gitmiyordu.
Yayladaki menekşelerin-çiğdemlerin kokuları, koyunlar kuzular, yağ, yoğurt tulumlarının ovaya inmesi, harman sonu, bağ bostan bozumu, pekmezlerin kaynaması, çökeleklerin tuzlanması, tereyağlı bazlamalar, cevizler bademler, bulgur ve tarhana hazırlıkları, duvar ve tavanların, mısır kocanlarıyla kavun – karpuz – ayva ve narlarla bezenmesi, meskenlere bolluk rahmet memnunluk havası saçardı.
Dayanışma paylaşım, farklı bir itimat ve huzur verir, insan sıcaklığı yaratırdı. Bu imkanlarla halkımız yok fakir görünse de gönül zenginliği yaşardı. Artık sırada düğün dernek, meskenlerde müzikli cümbüş vardı. Yaşanan toplum ve insan sıcaklığını, çocukluk arkadaşlıklarını aşklarını unutmak mümkün müydü!..
Düğünlere, Dinar’dan çağrılan davulcuların zurnacıların gelmesini dört gözle bekler, geldiklerinde sevinçten göklere çıkardık. Onlar da bizi selamlar, bir marş çalarak ya da (Gönen mezunu ağabeylerimizden öğretmen ve radyo sanatkarı Salih Urhan’ın “Yurttan Sesler” repertuvarına kazandırdığı lokal türkümüz, “Aşağı yoldan çıktı bayrağın ucu. /Belinde sallanır etrafın ucu. /Sen benimsin ben seninim en gücü. /Doğan aylar doğuşundan bell’olur, / Hoş seven gülüşünden bell ’olur” türküsüyle düğün konutuna varılır. Meydanda bir iki zeybek oyunundan sonra çalgıcılar dinlenmeye çekilirler. Hele düğün sahibi Dinar Bandosunu (Tam Calgıyı) tercih etmişse, ortam biraz daha disiplinli havaya bürünür.
Yerel kültürümüz, Cumhuriyet kültürüyle işlenmektedir. Sesler, temiz- kararlı- armonili ve heybetli. Ritim sazlar – davul ve zil- vurdukça icin de dışın da titrer. “Zurnada peşrev olmaz” derler. Tam çalgıda olur. Zira kaval zurna üzere nefesli halk çalgılarının üretimi ölçüsüzdür.Ayrı tondan ses verirler, öbür sazlarla ahenk akort sağlanamaz. Bando’nun (tam calgı) sazları ise akortludır. Tek sesli – çok sesli modüller uyumlu olarak yorumlanabilir. Bandoda akort vermeyen uyumsuz algılara yer yoktur. Bozulan toplumsal tertibi de “Tam Çalgı” simgesiyle anlatır.
Veysel: “Tam çalgı’ya karıştırdık kavalı, davul belirli değil, saz aşikâr değil” der. Davulcular da cumhuriyet kültürünü marşlarımızla sergilemeye Efor gösterirlerdi.İki zurna varsa birlikte çalamazlar. Biri melodiyi calarken Öbürü sabit bir sesi üfler (dem tutmak).
Öğretmenlerimizin programlamasıyla ulusal bayramlarımızda da gelirdi davulcular. Davul özgürlüğün sesidir. Onlar önde, biz öğrenci konvoyu artta “Onuncu Yıl Marşı” ve öbür marşlarla müzikler türkülerle köyü dolaşır, makul alanlarda halkı selamlar şovlar yaparak köylümüzle birlikte ulusal hisleri yaşardık. Yaşlı teyzelerin gözleri yaşarır, elma iğde-üzüm-şeker üzere çerezlerle bizi sevindirirlerdi.
Onlardan da “Ey Gaziler” üzere şiirlerle merasime katkıda bulunanlar olur, ulusal bayramlarımızı birlikte coşkuyla kutlardık.
O orta, cami sokağından geçerken (düğünlerde gelin alaylarında da), pak kutsal hislerin yer aldığı o yere hürmetle davullar müzikler susardı. Vakit zaman yetişkinlerin konutlarında düzenlenen özel “HENG”lere (müzikli oyunlu eğlence) ilgi duyar, burnumuzu sokmaya çalışırdık.
Bir defasında, babayiğit efendi görünümlü Hacelilerin Yusuf Ağabeyin konutunda, görkemli bir heng olacağını duyduk. Askerlik konutuna uğurlama ya da askerlik dönüşünü kutlama gayeli bir programdı. Oda büyüklerle dolmuş taşımıştı. Köyümüzün ses ve saz sanatkarı Veli Beyefendi yerini almış, sazına nizam vermeye başlamıştı. Etraf köylerde üstüne olmayan göcek Mizan usta da cebinde kaşıklarıyla oradaydı. İçeride olmaya can atıyorduk ancak mümkün değildi. Kapıdan seyretmemiz bile bir talihti biz çocuklar icin. Ne ki az sonra Yusuf Ağabey kapıyı kapamaya gelmişti. Önde bulunan beni “Gel Memedim” diyerek içeriye alıp kapının kıyısında yer gösterdi. “Memedim şuraya otur seyret” dedi. Dünyalar benim olmuştu, ne kadar sevinmiştim. Unutamam… Onu rahmet ve hürmetle yad ediyorum.”….
Ve evrensele gerçek yol alıyoruz… Devam ediyor…”
News
