Sigaradan, ayçiçeği yağına, mazota kadar birçok alanda gelen fahiş artırımlar kaçak oranını da patlattı. Hudut boylarındaki vilayetler artık Irak’tan İran’dan gelen kaçak ve uydurma eser cennetine dönüştü. Son artırımlardan sonra Irak’tan İran’dan kaçak ayçiçeği yağı bile geliyor. Bilhassa kaçak sigarada Türkiye’nin yıllık vergi kaybı 25-30 milyar lirayı buluyor. Neredeyse iki yılda bir tane Çanakkale Köprüsü kadar para kaçak sigaraya gidiyor. Geçen yıl tütün ve sigara pazarı 100 milyar TL’lik büyüklüğe ulaştı, 82 milyarı devlete vergi olarak gitti.
Çoğunluğu Irak’tan, evvel Van’a gelen sonra ise Türkiye geneline dağıtılan kaçak sigara pazarı süratle büyüyor. Van’da görüştüğümüz esnaflara nazaran artırımlardan sonra sigara içenler tek kısım sigara almaya başladı ya da açık tütün alıyor. Tütüncü dükkânlarının ve sokak satıcılarının haricinde çabucak hemen tüm inhisar bayilerinde bile kaçak sigara ticareti var. O denli ki tanesi 1 TL’den bile kısım sigara satıyorlar. Bu durum sigarayı bırakmaya da mani oluyor.
KONUTLARDA SARILIYOR
Sigara sarmak için konutlara iş bile verilmeye başlanmış. Son yıllarda büyükşehirler başta olmak üzere bütün yurttayasa dışı sarmalık kıyılmış tütün ticaretinin arttığı gözlemleniyor.
Van tezgâhlarında elektronik sigaraların da sahteleri yerini almış. Bunların ortalama fiyatları 150 TL civarında. Yeniden elektronik filtre ile içilen kaçak sigara çubuklarının fiyatı da 60 TL olarak belirlenmiş. Birçok satıcı 18 yaşa tütünlü eser satılmaz kuralını bile dinlemiyor.
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Fakültesi Öğretim Vazifelisi Prof. Dr. Fuat Oğuz’un yasadışı sarmalık tütün üretimi ve satışıyla ilgili hazırladığı rapora nazaran, 2020’de yasadışı piyasanın yasal piyasaya oranı yüzde 22.4 ve yasadışı sarmalık tütün ticaretinin vergi kaybı maliyeti 18.2 milyar TL oldu. Bugün Türkiye’de yasadışı tütün mamulü ticaretinin hala yüzde 20’lerin üzerinde olduğu varsayım ediliyor. Bu da 2021 yılı içerisinde yaklaşık 30 milyar adede tekabül eden sigara kolunun yasadışı olarak tüketildiğini gösteriyor.
Türkiye’de 18 yaş üstü ortalama 18 milyon kişi maalesef sigara içiyor. Ekim ayından bu yana sigara paketine ortalama 9 lira artırım yapıldı. Sigaranın enflasyon sepetindeki hissesi yüzde 4 civarında. Yapılan hesaplamalara nazaran, 24 liralık bir sigara paketine 1 liralık artırım yapıldığında enflasyonu yüzde 0.2 üst taşıyor.
20 BİN DÜKKÂN
Sigara kaçakçılığı yapanlara 6 yıla varan mahpus cezası verilmesine ve kontrollerin sıklaştırılmasına karşın kapanan her tütüncü dükkanı yerine sonraki gün yenisi açılıyor. Çoğunluğu ikramlık eşya ruhsatı ismi altında faaliyet gösteren bu dükkânların sayısı 20 bini geçti.
News
